Kivi
Kivi Fidanı Çeşitlerimiz
- Dişi ve erkek çeşitleri vardır.1 erkek fidanın yanına 10 dişiye kadar dikiliebilir.
- Sipariş adedinize göre gerekli sayıda erkek kivi fidanı da almalısınız.
- Kivi yetiştiriciliğinin yapılabileceği alanlar kışları ılık, yazları sıcak ve nemli yörelerdir. Baharda tomurcukların sürmesi ile birlikte oluşan genç sürgünler dona karşı çok hassastır.
- Genel olarak kivi, derin ve süzek olan, kireçli olmayan topraklarda iyi sonuç verir.
- Ph'ı5,5 - 7.6 olan topraklarda iyi yetişir.
- Kivi fidanı; Çelikle, Tohumla ve Doku kültürü ile üretilir. Ancak yaygın olarak kullanılan yöntem, çelikle üretimdir.
- Çelikle üretim için, kivi çeliği; kışın Ocak-Şubat aylarında, yazın ise 15-30 Temmuz tarihleri arasında olmak üzere iki farklı zamanda alınır.
- Çelikler 2-3 göz, yani 15-20 cm olacak şekilde hazırlanır.
İKLİM VE TOPRAK İSTEĞİ
Genel olarak kivi kültürünün yapılabileceği alanlar kışları ılık, yazları sıcak ve nemli yörelerdir. Yıllık ortalama sıcaklıkların yanında özellikle Mart-Kasım dönemini kapsayan gelişme dönemindeki sıcaklık toplamları da önemlidir. Bitkilerdeki gelişme faaliyet-leri 8 º C ve üzerinde olur Bunun altın-daki sıcaklıklarda kök, sürgün yaprak çalışması durur. Genç bitkiler -4 º C ye yetişkinler ise -14 º C' ye kadar dayana-bilirler. Gelişme döneminde en uygun sıcaklıklar 10-30 º C arasıdır. Don olayları kivi yetiştiriciliğine en çok kısıtlama getiren etmenlerden biridir. Özelikle gözlerin sürmesi ve yapraklan-madan sonra olan don olayları bitkiye büyük zarar verir. İlkbahar geç donlarının olduğu ekolojilerde en uygun araziler güneye bakan, hafif meyilli arazilerdir.
Kivi sürgünleri çok gevrek ve kırılıcı olduğundan rüzgar etkisi artmaktadır. Bu yüzden, bitkiler sert ve sürekli rüzgar alan yörelerde iyi gelişemez. Kivi bitkisi yıllık yağış miktarı 800-1400 mm olan yerlerde iyi bir gelişme göstermektedir. Türkiye de Doğu Karadeniz Bölgesi dışında hemen hiçbir yer bu yağış düzenine sahip değildir. Bu yüzden su isteği sulama suyu ile karşılanmalıdır.
Kivi toprak yönünden oldukça seçici bir türdür. Ağır ve su tutan topraklarda gelişmesi düzenli olmaz Çok kumsal topraklarda ise su düzeni zor sağlanır ve gelişme düzensiz olur.
Genel olarak kivi derin ve süzek olan, kireçsiz topraklarda yetişebilir. Organik maddece zengin, PH' sı 5.5-7.6 arasında olan topraklar kivi yetiştiri-ciliğine elverişli topraklardır.
BAHÇE KURULMASI
Kivi bahçesi kurulmadan önce; İklim, bahçe yerinin seçimi, fidan ve çeşit seçimi, toprak özellikleri, toprak işlemeye uygunluk, sulama suyu temini, fidan ve çeşit seçimi, fidanların dikim aralık ve mesafelerinin çok iyi planlanması gerekmektedir.
Bahçe kurulmadan önce toprak hazırlığı yapılmalıdır. Bahçe kurulacak yerin derin işlenmesi, dekara 5-6 ton olacak şekilde yanmış çiftlik (hayvan) gübresi verilmesi, hem toprak özellik-lerinin düzeltilmesi hem de bitkiyi beslemesi açısından son derece yararlı olacaktır. Ayrıca toprak analizlerine dayalı temel ticari gübrelemede yapılmalıdır
Fidan dikim aralıkları toprak özelliklerine göre değişmektedir. Bitki besin maddelerince zengin topraklarda dikim aralık ve mesafesi, fakir toprak-lara göre daha geniş tutulur. Dikim aralık ve mesafesi ayrıca uygulanacak terbiye şekline göre de değişmektedir.
En çok kullanılan T direk terbiye sisteminde sıra arası.5 metre, sıra üzeri 4-4.5 metre olarak önerilir.
Fidan dikimi arazi uygunsa Kuzey-Güney yönünde düzenlenmelidir. Bu şekilde sıraların iki tarafı da güneşleneceğinden verimlilik ve ürün kalitesi artar.
Kivi bitkisinde erkek ve dişi bitkiler ayrı ayrı olduğundan bahçe kurulurken genel olarak 7-8 dişi bitkiye 1 erkek (tozlayıcı ) bitki şeklinde bahçe dikim planı yapılması gereklidir. Kivide tozlanma böceklerle daha ziyade arılar-la olmaktadır. Bu nedenle erkek bitkilerin düzenli bir şekilde dağıtılması gereklidir.
FİDAN ÖZELLIKLERI VE DİKİM
Fidan çepeçevre ve bol saçak köklü olmalıdır. Köklerde ur nematod-larının belirtisi olan urlar olmamalıdır. Kökler canlı ve sarımsı olmalıdır. Aşılı fidanlarda sürgün uzunluğu 80-100 cm olmalıdır. Erken verime yatmaları için 2 yaşlı fidanlar kullanılmalıdır. Fidan gövdesi odunumsu olmamalı ve sürgünler 3- 4 göz üzerinden kesilerek dikilmelidir. Kışın sert geçmediği yerlerde sonbahar dikimi uygundur. Kış donlarının hatta ilkbahar donlarının olduğu yörelerde dikim ilkbaharda don tehlikesi geçtikten sonra yapılmalıdır. Dikim çukuru en az 30-40 cm derinlik ve 35-40 cm genişliğinde olmalıdır. Dikim çukurunun alt tarafına, çukur açılırken çıkan üst toprak yanmış çiftlik gübresiyle karıştırarak konulmalı ve kökler bu toprak üstüne serbestçe gelecek şekilde yerleştirilerek, üst top-rakla örtülmeli ve çukurlar kümbet yapılarak doldurulmalıdır. Dikimden sonra mutlaka can suyu verilmelidir. Yine dikimden sonra gövdenin dik ve düzgün büyümesi için, gövdenin dik ve düzgün büyümesi için bu hereğe bağlanmalıdır r
DESTEK SİSTEMİ
Kivi kuvvetli gelişme gücüne sahip bir bitkidir. Normal gelişme ve büyümelerini sürdürebilmeleri için desteğe ihtiyaç duyarlar. Eğer destek sistemi yapılmazsa kuvvetli toprak üstü aksamı nedeniyle Toplu çalı şeklinde gelişirler. Anavatanlarında ağaçlara sarılarak büyürler . Ancak ticari amaçla yapılan üretimde mutlaka destek sistemine ihtiyaç vardır. Bu destek sistemi ve malzeme teli bağcılıkta kullanılan destek sistemine oldukça benzemektedir. Direkler ağaç, beton veya demirden olabilir. Destek sistemi sağlam, dayanıklı ve ucuz olmalıdır. Beton direkler 8X10 veya 10X10 cm kesitinde olabilir. Boyları ise 2.25-3.00 m arasında olabilir. Ağaç ve beton direkler toprağa 50-60cm derinliğinde çakılmış ve gömülmüş olmalıdır.
Bir bitkinin 30-50kg ( 300-500 ) adet meyve taşıyacağı düşünüldüğünde tel sistemini sağlam olması önemlidir. Kol üzerinde 50cm aralıklarla 3 paslan-maz tel çekilebilir.
KİVİDE GÜBRELEME
Kivi bitkisi bol saçak kök yaptığı için topraktan çok fazla bitki besin elementi alan bir bitkidir. Bu nedenle Dikim öncesi yapılan taban gübrelemesi ile verim çağın-da yapılan yıllık gübreleme çok önemlidir.
Gübrelerin veriliş zamanı ve şekli çok önemlidir. Prensip olarak azotlu gübre-nin 2/3' ü bitki uyanmadan önce (Mart içinde), kalan 1/3'ü ise çiçeklenme sonun-da (mayıs sonunda) toprağa verilmelidir. Azotlu gübre verilirken toprağın nemli ol-ması gereklidir. Toprak kuru ve bitki susuz ise azotlu gübre verilmemelidir. Fosforlu ve potaslı gübreler. İse sonbaharda veya erken dönemde (Şubat içinde) bir defada ve toprağın 20-25cm derinliğine verilme-lidir. Gübreler başlangıçta gövdeden 40-50cm uzağa ve daire şeklinde kök bölgesine verilir Yaş ilerledikçe daire çapı genişletilerek gübre uygulanır
SULAMA
Kivi kültüründe en kısıtlayıcı etmenlerden birisi su isteği ve düzenli sulama zorunluluğudur. Su yetersizliği durumunda yapraklar kıvrılır, sertleşir ve kenarlarda kurumalar başlar, yapraklar sarkar, meyveler küçük kalır, sürgünler yeterli uzunluğa ulaşamazlar. Alüvyal top-raklarda, verim yaşındaki bitkilerde her gün veya gün aşırı 4-10 saat süre ile sulama yapmak gerekir. Mayıs-Eylül dönemindeki 5 aylık sürede su tüketimi oldukça fazladır. Bu yüzden bu dönemde yeterli miktarda su verilmelidir.
Genel olarak kivi kültürünün yapılabileceği alanlar kışları ılık, yazları sıcak ve nemli yörelerdir. Yıllık ortalama sıcaklıkların yanında özellikle Mart-Kasım dönemini kapsayan gelişme dönemindeki sıcaklık toplamları da önemlidir. Bitkilerdeki gelişme faaliyet-leri 8 º C ve üzerinde olur Bunun altın-daki sıcaklıklarda kök, sürgün yaprak çalışması durur. Genç bitkiler -4 º C ye yetişkinler ise -14 º C' ye kadar dayana-bilirler. Gelişme döneminde en uygun sıcaklıklar 10-30 º C arasıdır. Don olayları kivi yetiştiriciliğine en çok kısıtlama getiren etmenlerden biridir. Özelikle gözlerin sürmesi ve yapraklan-madan sonra olan don olayları bitkiye büyük zarar verir. İlkbahar geç donlarının olduğu ekolojilerde en uygun araziler güneye bakan, hafif meyilli arazilerdir.
Kivi sürgünleri çok gevrek ve kırılıcı olduğundan rüzgar etkisi artmaktadır. Bu yüzden, bitkiler sert ve sürekli rüzgar alan yörelerde iyi gelişemez. Kivi bitkisi yıllık yağış miktarı 800-1400 mm olan yerlerde iyi bir gelişme göstermektedir. Türkiye de Doğu Karadeniz Bölgesi dışında hemen hiçbir yer bu yağış düzenine sahip değildir. Bu yüzden su isteği sulama suyu ile karşılanmalıdır.
Kivi toprak yönünden oldukça seçici bir türdür. Ağır ve su tutan topraklarda gelişmesi düzenli olmaz Çok kumsal topraklarda ise su düzeni zor sağlanır ve gelişme düzensiz olur.
Genel olarak kivi derin ve süzek olan, kireçsiz topraklarda yetişebilir. Organik maddece zengin, PH' sı 5.5-7.6 arasında olan topraklar kivi yetiştiri-ciliğine elverişli topraklardır.
BAHÇE KURULMASI
Kivi bahçesi kurulmadan önce; İklim, bahçe yerinin seçimi, fidan ve çeşit seçimi, toprak özellikleri, toprak işlemeye uygunluk, sulama suyu temini, fidan ve çeşit seçimi, fidanların dikim aralık ve mesafelerinin çok iyi planlanması gerekmektedir.
Bahçe kurulmadan önce toprak hazırlığı yapılmalıdır. Bahçe kurulacak yerin derin işlenmesi, dekara 5-6 ton olacak şekilde yanmış çiftlik (hayvan) gübresi verilmesi, hem toprak özellik-lerinin düzeltilmesi hem de bitkiyi beslemesi açısından son derece yararlı olacaktır. Ayrıca toprak analizlerine dayalı temel ticari gübrelemede yapılmalıdır
Fidan dikim aralıkları toprak özelliklerine göre değişmektedir. Bitki besin maddelerince zengin topraklarda dikim aralık ve mesafesi, fakir toprak-lara göre daha geniş tutulur. Dikim aralık ve mesafesi ayrıca uygulanacak terbiye şekline göre de değişmektedir.
En çok kullanılan T direk terbiye sisteminde sıra arası.5 metre, sıra üzeri 4-4.5 metre olarak önerilir.
Fidan dikimi arazi uygunsa Kuzey-Güney yönünde düzenlenmelidir. Bu şekilde sıraların iki tarafı da güneşleneceğinden verimlilik ve ürün kalitesi artar.
Kivi bitkisinde erkek ve dişi bitkiler ayrı ayrı olduğundan bahçe kurulurken genel olarak 7-8 dişi bitkiye 1 erkek (tozlayıcı ) bitki şeklinde bahçe dikim planı yapılması gereklidir. Kivide tozlanma böceklerle daha ziyade arılar-la olmaktadır. Bu nedenle erkek bitkilerin düzenli bir şekilde dağıtılması gereklidir.
FİDAN ÖZELLIKLERI VE DİKİM
Fidan çepeçevre ve bol saçak köklü olmalıdır. Köklerde ur nematod-larının belirtisi olan urlar olmamalıdır. Kökler canlı ve sarımsı olmalıdır. Aşılı fidanlarda sürgün uzunluğu 80-100 cm olmalıdır. Erken verime yatmaları için 2 yaşlı fidanlar kullanılmalıdır. Fidan gövdesi odunumsu olmamalı ve sürgünler 3- 4 göz üzerinden kesilerek dikilmelidir. Kışın sert geçmediği yerlerde sonbahar dikimi uygundur. Kış donlarının hatta ilkbahar donlarının olduğu yörelerde dikim ilkbaharda don tehlikesi geçtikten sonra yapılmalıdır. Dikim çukuru en az 30-40 cm derinlik ve 35-40 cm genişliğinde olmalıdır. Dikim çukurunun alt tarafına, çukur açılırken çıkan üst toprak yanmış çiftlik gübresiyle karıştırarak konulmalı ve kökler bu toprak üstüne serbestçe gelecek şekilde yerleştirilerek, üst top-rakla örtülmeli ve çukurlar kümbet yapılarak doldurulmalıdır. Dikimden sonra mutlaka can suyu verilmelidir. Yine dikimden sonra gövdenin dik ve düzgün büyümesi için, gövdenin dik ve düzgün büyümesi için bu hereğe bağlanmalıdır r
DESTEK SİSTEMİ
Kivi kuvvetli gelişme gücüne sahip bir bitkidir. Normal gelişme ve büyümelerini sürdürebilmeleri için desteğe ihtiyaç duyarlar. Eğer destek sistemi yapılmazsa kuvvetli toprak üstü aksamı nedeniyle Toplu çalı şeklinde gelişirler. Anavatanlarında ağaçlara sarılarak büyürler . Ancak ticari amaçla yapılan üretimde mutlaka destek sistemine ihtiyaç vardır. Bu destek sistemi ve malzeme teli bağcılıkta kullanılan destek sistemine oldukça benzemektedir. Direkler ağaç, beton veya demirden olabilir. Destek sistemi sağlam, dayanıklı ve ucuz olmalıdır. Beton direkler 8X10 veya 10X10 cm kesitinde olabilir. Boyları ise 2.25-3.00 m arasında olabilir. Ağaç ve beton direkler toprağa 50-60cm derinliğinde çakılmış ve gömülmüş olmalıdır.
Bir bitkinin 30-50kg ( 300-500 ) adet meyve taşıyacağı düşünüldüğünde tel sistemini sağlam olması önemlidir. Kol üzerinde 50cm aralıklarla 3 paslan-maz tel çekilebilir.
KİVİDE GÜBRELEME
Kivi bitkisi bol saçak kök yaptığı için topraktan çok fazla bitki besin elementi alan bir bitkidir. Bu nedenle Dikim öncesi yapılan taban gübrelemesi ile verim çağın-da yapılan yıllık gübreleme çok önemlidir.
Gübrelerin veriliş zamanı ve şekli çok önemlidir. Prensip olarak azotlu gübre-nin 2/3' ü bitki uyanmadan önce (Mart içinde), kalan 1/3'ü ise çiçeklenme sonun-da (mayıs sonunda) toprağa verilmelidir. Azotlu gübre verilirken toprağın nemli ol-ması gereklidir. Toprak kuru ve bitki susuz ise azotlu gübre verilmemelidir. Fosforlu ve potaslı gübreler. İse sonbaharda veya erken dönemde (Şubat içinde) bir defada ve toprağın 20-25cm derinliğine verilme-lidir. Gübreler başlangıçta gövdeden 40-50cm uzağa ve daire şeklinde kök bölgesine verilir Yaş ilerledikçe daire çapı genişletilerek gübre uygulanır
SULAMA
Kivi kültüründe en kısıtlayıcı etmenlerden birisi su isteği ve düzenli sulama zorunluluğudur. Su yetersizliği durumunda yapraklar kıvrılır, sertleşir ve kenarlarda kurumalar başlar, yapraklar sarkar, meyveler küçük kalır, sürgünler yeterli uzunluğa ulaşamazlar. Alüvyal top-raklarda, verim yaşındaki bitkilerde her gün veya gün aşırı 4-10 saat süre ile sulama yapmak gerekir. Mayıs-Eylül dönemindeki 5 aylık sürede su tüketimi oldukça fazladır. Bu yüzden bu dönemde yeterli miktarda su verilmelidir.
